Czym są Centra Umiejętności?
Branżowe Centra Umiejętności to specjalistyczne ośrodki, które działają na styku edukacji, biznesu i nowoczesnych technologii. Ich zadaniem jest kształcenie, szkolenie i certyfikowanie kompetencji zawodowych, z naciskiem na konkretne branże – od mechatroniki, przez energetykę odnawialną, po gastronomię, IT czy budownictwo.
To nie są szkoły w tradycyjnym sensie. Centra mają charakter uzupełniający – służą zarówno uczniom techników i szkół branżowych, jak i nauczycielom, instruktorom, pracodawcom czy osobom dorosłym chcącym się przekwalifikować. Prowadzą szkolenia, warsztaty, kursy praktyczne, a także umożliwiają zdobywanie certyfikatów branżowych.
Dlaczego powstają? Skąd zapotrzebowanie?
Według raportów rynkowych i analiz ekspertów, Polska od lat zmaga się z problemem niedoboru wykwalifikowanych pracowników technicznych. Z jednej strony rośnie liczba miejsc pracy w nowoczesnych branżach, z drugiej – szkoły nie zawsze są w stanie zapewnić uczniom praktyczne umiejętności i kontakt z realnym sprzętem czy technologią.
Centra Umiejętności mają wypełniać tę lukę. Ich rolą jest zwiększenie jakości kształcenia zawodowego i lepsze dopasowanie go do realnych potrzeb gospodarki. To odpowiedź na sygnały od pracodawców, którzy od lat narzekają, że absolwenci szkół często nie są przygotowani do pracy „tu i teraz”.
Na jakiej podstawie są tworzone?
BCU powstają na podstawie przepisów zawartych w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Ich utworzenie finansowane jest ze środków unijnych w ramach instrumentu Next Generation EU.
Placówki te formalnie są włączane do systemu oświaty, ale ich model działania różni się od standardowych szkół. Każde centrum jest tworzone przez partnerstwo między organem prowadzącym a organizacją branżową – np. izbą gospodarczą, stowarzyszeniem pracodawców czy instytutem badawczym.
Ile centrów już powstało? Jakie są plany?
Według danych Ministerstwa Edukacji i Nauki, docelowo ma powstać 120 Centrów Umiejętności w różnych częściach Polski. W pierwszej fazie (2023–2024) uruchomionych zostanie co najmniej 20, a do końca 2025 roku – pozostałe 100.
Do konkursu na prowadzenie centrów zgłosiły się zarówno samorządy, jak i uczelnie, fundacje oraz organizacje branżowe. Wybierane są projekty najlepiej przygotowane merytorycznie i technicznie, a także te, które mają zaplecze w postaci kadry, lokalizacji i kontaktów z biznesem.
Co znajduje się na wyposażeniu?
Wyposażenie centrów różni się w zależności od branży, ale standardem są:
- nowoczesne laboratoria i pracownie techniczne, wyposażone w sprzęt zgodny z aktualnymi normami branżowymi,
- sale multimedialne i VR, służące do symulacji i treningów praktycznych,
- warsztaty produkcyjne – np. z zakresu CNC, automatyki, elektrotechniki,
- strefy coworkingowe i zaplecze projektowe do prowadzenia własnych inicjatyw edukacyjnych lub startupowych.
W wielu przypadkach centra współpracują bezpośrednio z dużymi firmami – zarówno w zakresie programów szkoleniowych, jak i wyposażenia.
Jak wygląda szkolenie w praktyce?
Centra oferują zarówno krótkie kursy uzupełniające (np. 20–40 godzin), jak i dłuższe programy specjalistyczne, kończące się certyfikacją. Szkolenia są bezpłatne dla uczniów i nauczycieli, a dla firm – często współfinansowane.
Przykładowy kurs może dotyczyć np. programowania robotów przemysłowych, obsługi systemów inteligentnych budynków czy montażu instalacji fotowoltaicznych. Uczestnicy zdobywają praktyczne doświadczenie, którego często brakuje w szkolnych murach.
Centra Umiejętności to jeden z najciekawszych i najbardziej konkretnych projektów w polskiej edukacji ostatnich lat. Wnoszą realną zmianę: przenoszą naukę zawodu z teorii w praktykę, z sali lekcyjnej do warsztatu. Dają młodym ludziom dostęp do sprzętu, wiedzy i doświadczenia, które realnie zwiększają ich szanse na rynku pracy.
Jeśli projekt zostanie skutecznie wdrożony i utrzymany, może stać się trwałym fundamentem nowoczesnego systemu edukacji zawodowej – opartego na współpracy, technologii i realnych kompetencjach, a nie tylko świadectwach.